top

Wat te doen aan wateroverlast en droogte?

Bodemdalingsgebieden zijn extra kwetsbaar voor wateroverlast en droogte. Door de dalende bodem als gevolg van klink, veenoxidatie of zetting kan (grond)wateroverlast ontstaan in tuinen, kruipruimtes en kelders, op wegen en op landbouwpercelen. Dit leidt tot problemen als natte voeten, vochtige woningen, gezondheidsproblemen en onbegaanbare landbouwpercelen 

 

Klimaatverandering komt hard aan in bodemdalingsgebieden. Er is geen ruimte voor de extra hoeveelheid neerslag in de winter en de piekbuien in de zomer. Deze zorgen voor grote wateroverlast.

 

Tegelijkertijd leidt klimaatverandering tot langere periodes van droogte in het voorjaar en de zomer. Dit zorgt juist voor lage grondwaterstanden en dat zal de bodemdaling en alle gerelateerde problemen versnellen en verhevigen. Bij droogte ontstaan ook extra funderingsproblemen als houten paalfunderingen van woningen droog komen te staan.

Wateroverlast in Limburg Nederland, wat kunnen we eraan doen.
1

Wat zijn de feiten?

Er wordt met succes gewerkt aan oplossingen die tegelijkertijd goed zijn voor het voorkomen van problemen door wateroverlast en droogte. 

In het stedelijk gebied wordt gewerkt aan Actief GrondWaterPeilbeheer (AGWP). Dit is een gerichte inspanning om een gewenst grondwaterpeil te realiseren (actief) waarmee zowel te hoge als te lage grondwaterstanden kunnen worden voorkomen. 

In het landelijk gebied kan met waterinfiltratiesystemen (WIS) de grondwaterstand beter op peil gehouden worden. Er worden evenwijdige geperforeerde buizen (drainagebuizen) in de bodem aangebracht die onder slootpeil in de sloot uitkomen. De buizen zijn bedoeld voor infiltratie in droge periodes. In natte periodes werken de buizen drainerend.

2

Wat zijn de actuele ontwikkelingen?

In stedelijk gebied is wateroverlast een grote uitdaging in bodemdalingsgebieden. Huizen gefundeerd op staal zakken weg in het ‘moeras’ en hebben vaak overlast door regen en grondwater. In Gouda was dit de belangrijkste aanleiding om te komen tot een oplossing voor de Goudse binnenstad zoals beschreven in het Kaderplan Bodemdaling Binnenstad Gouda.

In februari 2022 heeft de deelexpeditie ‘Actief Grondwaterpeilbeheer’ een ‘standaard’ opgeleverd. Hiermee kunnen gemeenten zich zorgvuldig voorbereiden op de mogelijkheden van actief grondwaterpeilbeheer. 

Voor het landelijk gebied is door de deelexpeditie ‘Waterinfiltratiesystemen’ een factsheet opgesteld waar de huidige kennis in beeld is gebracht. Tevens is er ook voor waterinfiltratiesystemen een KIWA standaard opgesteld.

Wateroverlast en droogte zijn van belang voor eenieder die met bodemdaling te maken heeft.
3

Voor wie is het belangrijk?

Wateroverlast en droogte zijn van belang voor eenieder die met bodemdaling te maken heeft. Het leidt tot veel problemen en hoge kosten voor landbouw, waterschappen, gemeenten en huiseigenaren. Hierbij geldt ook dat de oplossing voor de één (bijvoorbeeld grondwaterstand omlaag om grondwateroverlast in een huis te verminderen) het probleem is van de ander (de buurman krijgt door dezelfde maatregelen een droge en dus rottende houten paalfundering).

4

Hoe gaat het nu verder?

Er is al veel onderzoek gedaan naar de mogelijkheden om problemen door wateroverlast en droogte te voorkomen. De standaarden hiervoor zijn cruciaal. Toch blijken er in de praktijk nog veel vragen over de werking van deze systemen te bestaan, bijvoorbeeld als het gaat om beheer en onderhoud. 

Omgekeerd is het ook nuttig om meer kennis op te bouwen over de vraag hoe (bedrijfs)panden en landbouwpercelen reageren op perioden van wateroverlast en droogte. TNO is een meerjarig onderzoeksprogramma gestart over de weerstand van gebouwen tegen beweging in de bodem 

In het landelijk gebied moet nog meer kennis worden ontwikkeld over de effecten van droogte op het tempo van de bodemdaling en de uitstoot van broeikasgassen. Dit wordt gedaan in de programma NOBV, LOSS,  Klimaat Slim Boeren Op Veen en  VIPNL.

Expert Wateroverlast en droogte, Maarten Kuiper

Wilt u een vraag stellen over dit thema, stuur een mail naar maarten.kuiper@kbf.nl